ABD’den Yapay Zeka Eserlerine Tarihi Adım: “İnsan Dokunuşu” Telif Hakkı Şartı

Tarih:2025-01-31 20:37:24 Editör: Talas Express Haber 721

ABD Telif Hakları Ofisi (USCO), yapay zeka (AI) ile üretilen eserlerde “insan yaratıcılığının zorunluluğunu” resmen ilan etti.

Çarşamba günü yayınlanan raporda, “Bir eserin telif hakkı alabilmesi için insan katkısının eserin temelini oluşturması gerekiyor” denilirken, tamamen AI tarafından üretilen içeriklerin korunmayacağı vurgulandı. Karar, Hollywood’dan müzik endüstrisine kadar yaratıcı sektörlerde AI kullanımının önünü açarken, sınırları da netleştiriyor.


Raporun Çarpıcı Detayları: “AI Eserleri İçin İnsan Parmak İzi Şart”

  • Koruma Kriteri: Bir eserde insanın “yaratıcı düzenleme, müdahale veya özgün katkı” olması durumunda telif hakkı verilecek. Örneğin; bir grafik tasarımcının AI ile oluşturduğu görsele renk, kompozisyon veya metin eklemesi koruma kapsamında.

  • Reddedilenler: Sadece “ChatGPT’ye yaz” veya “MidJourney’de çiz” komutuyla üretilen, insan müdahalesi olmayan eserler teliflenemeyecek.

  • Ofisin Gerekçesi: USCO Başkanı Shira Perlmutter, “İnsan zekasının olmadığı eserleri korumak, telif hakkı felsefesine aykırı” açıklamasını yaptı.


Sektörlere Etkisi: “Sanatçılar AI’ı Güvenle Kullanabilir”

  • Sinema ve Müzik: Senaryo yazımında AI kullanan yazarlar, senaryoya kendi diyaloglarını eklediği sürece telif hakkı alabilecek. Benzer şekilde, AI ile beste yapan müzisyenler, düzenleme yaparak koruma talep edebilecek.

  • Görsel Sanatlar: Dijital sanatçılar, AI’ın oluşturduğu temel tasarımları “özgün dokunuşlarla” değiştirerek eser sahibi sayılacak.

  • Edebiyat: Yayınevleri, editörlerin AI ile yazılan metinleri “önemli ölçüde revize etmesi” halinde telif başvurusu yapabilecek.


Devam Eden Tartışmalar: “AI Eğitim Verileri Telif İhlali Mi?”

Rapor, “AI sistemlerinin telifli eserlerle eğitilmesi” konusuna girmese de, bu alanda açılan davalar gündemi sarsıyor:

  • Getty Images vs. Stability AI: Getty, Stability’nin AI modelini telifli fotoğraflarla eğittiği için dava açtı.

  • Yazarlar Birliği’nin OpenAI İsyanı: Sarah Silverman dahil yazarlar, ChatGPT’nin kitaplarını izinsiz kullandığını iddia ediyor.

  • USCO’nun Yeni Planı: Telif Ofisi, 2024’te “AI eğitim verileri ve lisanslama” odaklı ikinci bir rapor yayınlayacak.


Uzmanlar Ne Diyor?

  • Hukuk Görüşü: Columbia Üniversitesi’nden Prof. Jane Ginsburg, “Bu rapor, AI’ın yaratıcılıkta araç olarak kabul edildiğini gösteriyor. Ancak insanın ‘ne kadar katkı’ yapması gerektiği testlere kalacak” dedi.

  • Endüstri Tepkisi: Motion Picture Association (MPA), “Karar, yaratıcılık ile teknoloji arasında denge kuruyor. AI’ın sinemada kullanımı hızlanacak” açıklaması yaptı.


Son Söz:
ABD’nin bu adımı, küresel telif hukukuna öncülük edecek nitelikte. Ancak “insan katkısının ölçütü” mahkemelerde tartışılırken, yapay zekanın yaratıcı endüstrilerdeki rolü yeniden tanımlanıyor.